3) Θέρμανση με αντλίες θερμότηταςΗ θέρμανση με αντλίες θερμότητας είναι κατά πολλούς ο τρόπος θέρμανσης με το χαμηλότερο λειτουργικό κόστος αφού δεν παράγουν θερμότητα αλλά την αντλούν από το περιβάλλον με μικρή σχετικά χρήση ηλεκτρικής ενέργειας (ανάλογα με τις συνθήκες).
Εξοικονομούν το χώρο (δεν χρειάζεται λεβητοστάσιο και αποθήκευση καυσίμου), δεν δημιουργούν ρύπους καύσης στην κατοικία και μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για ψύξη.
Το μέγεθος που καθορίζει πόσο οικονομική είναι η λειτουργία των αντλιών θερμότητας είναι ο βαθμός απόδοσης τους (C.O.P.), που είναι συνήθως υψηλός (3-6). Για παράδειγμα βαθμός απόδοσης 5 σημαίνει πρακτικά ότι για κάθε κιλοβατώρα ηλεκτρική ενέργειας που καταναλώνουμε, παράγουμε την πενταπλάσια θερμική ενέργεια.
Όσο λιγότερη είναι η διαφορά θερμοκρασίας ανάμεσα στην πηγή άντλησης θερμότητας (αέρας, νερό, γη) και το θερμικό μέσο των τερματικών μονάδων (π.χ. νερό στα καλοριφέρ) τόσο μικρότερη είναι η ηλεκτρική ενέργεια που χρειάζεται να δαπανηθεί.
Γι αυτό και οι αντλίες θερμότητας είναι ιδανικές όταν υπάρχουν συστήματα χαμηλής θερμοκρασίας (π.χ. καλοριφέρ μεγάλης επιφάνειας τύπου πάνελ ή ενδοδαπέδια θέρμανση ή fan coils). Τα συστήματα χαμηλής θερμοκρασίας (30-40 βαθμών) απαιτούν λιγότερη ενέργεια για να θερμάνουν το χώρο σε σχέση με τα παραδοσιακά καλοριφέρ (70-80 βαθμών).
Αντλίες αέρα
• Οι πιο συνηθισμένες αντλίες θερμότητας είναι οι αντλίες που χρησιμοποιούν τον εξωτερικό αέρα. Είναι ο ποιο οικονομικός τύπος αντλίας, ωστόσο ο βαθμός απόδοσης τους πέφτει σημαντικά, αυξάνοντας την ηλεκτρική κατανάλωση όταν υπάρχει μεγάλη θερμοκρασιακή διαφορά με τον εξωτερικό αέρα
• Δηλαδή, οι αντλίες θερμότητας αέρα ξοδεύουν πολύ ρεύμα όταν επικρατούν πολύ χαμηλές εξωτερικές θερμοκρασίες (π.χ. Βόρεια Ελλάδα) ή ρυθμίζουμε το θερμοστάτη σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες εσωτερικά
• Επίσης, οι εξωτερικές μονάδες των αντλιών αέρα καταλαμβάνουν και ωφέλιμο εξωτερικό χώρο, επιβαρύνουν και αισθητικά και είναι ευάλωτες στην κλοπή
• Οι αντλίες αέρα-αέρα παράγουν θερμό αέρα μέσω fancoils ή αεραγωγών. Αντλίες αέρα-αέρα είναι και τα κλιματιστικά. Τα τύπου inverter έχουν πιο οικονομική λειτουργία
• Όπως και όλα τα αντίστοιχα συστήματα που θερμαίνουν αέρα δεν θεωρούνται υγιεινά γιατί παράγουν θερμό και ξηρό αέρα που ανασηκώνει τη σκόνη στο χώρο, δημιουργώντας προβληματικές συνθήκες άνεσης, ιδιαίτερα για άτομα με αλλεργίες ή αναπνευστικά προβλήματα
• Επίσης έχουν θορυβώδη λειτουργία, θερμαίνουν ανομοιόμορφα το χώρο ενώ απαιτείται τακτική συντήρηση των φίλτρων τους
• Σε τέτοια συστήματα καλό είναι να υπάρχει και ρύθμιση της υγρασίας αλλά και η δυνατότητα εισόδου φρέσκου αέρα στο χώρο
• Οι αντλίες αέρα-νερού θερμαίνουν νερό. Αν διαθέτετε τα παραδοσιακά σώματα καλοριφέρ θα χρειαστείτε μια αντλία θερμότητας υψηλής θερμοκρασίας. Αν διαθέτετε καλοριφέρ μεγάλης επιφάνειας τύπου πάνελ ή ενδοδαπέδια θέρμανση θα χρειαστείτε μια αντλία θερμότητας χαμηλής θερμοκρασίας (πιο οικονομικό κόστος λειτουργίας)
Γεωθερμικές αντλίες
• Οι αντλίες με τον υψηλότερο βαθμό απόδοσης και άρα το μικρότερο κόστος λειτουργίας είναι οι γεωθερμικές, οι οποίες εκμεταλλεύονται τη θερμότητα που υπάρχει στο έδαφος αρκετά μέτρα κάτω από την επιφάνεια της γης ή σε υπόγεια νερά (η υπόγεια θερμοκρασία παρουσιάζει μικρές διακυμάνσεις σε αντίθεση με τον εξωτερικό αέρα)
• Τα μειονεκτήματα των γεωθερμικών αντλιών είναι το υψηλό κόστος κτήσης και η ανάγκη για ελεύθερο χώρο 40-100 τ.μ. στο οικόπεδο για τις γεωτρήσεις
4) Θέρμανση από τον ήλιο• Τα ηλιακά συστήματα θέρμανσης έχουν λειτουργία παρόμοια με αυτή του θερμοσίφωνα, ωστόσο απαιτούν πολύ μεγαλύτερη επιφάνεια συλλεκτών
• Το νερό που ζεσταίνεται από τους ηλιακούς συλλέκτες χρησιμοποιείται στα καλοριφέρ
• Έχουν υψηλό κόστος κτήσης και οικονομική λειτουργία κυρίως όπου υπάρχει καλή θερμομόνωση και σώματα χαμηλής θερμοκρασίας (καλοριφέρ μεγάλης επιφάνειας τύπου πάνελ ή ενδοδαπέδια θέρμανση)
• Το σύστημα είναι προβληματικό τις ημέρες όπου δεν υπάρχει αρκετή ηλιοφάνεια (οπότε έχει και το περισσότερο κρύο...) οπότε είναι ούτως ή άλλως απαραίτητη η ύπαρξη κάποιου βοηθητικού λέβητα
5) Θερμομόνωση: Η καλύτερη λύση για την μείωση των εξόδων θέρμανσηςΗ εσωτερική ή εξωτερική θερμομόνωση των κατοικιών αποτελεί την πιο σίγουρη και οικολογική λύση για την μείωση των εξόδων θέρμανσης καθώς περιορίζει την είσοδο του κρύου στο σπίτι και παράλληλα μειώνει την απώλειες θερμότητας προς το περιβάλλον.
Οι λύσεις θερμομόνωσης ενδείκνυται ιδιαίτερα σε κατοικίες που έχουν κατασκευαστεί πριν το 1979 όταν και δεν υπήρχε κανονισμός θερμομόνωσης. Σε τέτοιες περιπτώσεις μπορεί να επιτευχθεί ακόμη και 50% μείωση των εξόδων θέρμανσης και ψύξης.
Για τις λύσεις θερμομόνωσης υπάρχουν και προγράμματα χρηματοδότησης όπως το «Εξοικονομώ κατ’ οίκον». Βασικές λύσεις θερμομόνωσης είναι οι εξής:
• Θερμομόνωση εξωτερικών τοίχων και στέγης (20-40 ευρώ / τ.μ.): Αυτή γίνεται εσωτερικά ή εξωτερικά με υλικά όπως ο υαλοβάμβακας, φελλός, πετροβάμβακας, πολυουρεθάνη, περλίτης κλπ
• Τοποθέτηση στεγανών κουφωμάτων και διπλών τζαμιών (500-1000 ευρώ ανά τμχ): Σε αυτή την περίπτωση μην ξεχνάτε να αερίζετε το χώρο σας τακτικά κατά τη διάρκεια της ημέρας.
• Θερμομόνωση σωληνώσεων και σωμάτων καλοριφέρ: Απαραίτητη η θερμομόνωση των σωληνώσεων που περνούν από εξωτερικούς χώρους ή χώρους που δεν απαιτείται θέρμανση. Επίσης σε σώματα καλοριφέρ που βρίσκονται σε επαφή με εξωτερικό τοίχο προτείνεται η χρήση ανακλαστήρων.
6) Εναλλακτικές προτάσεις μείωσης εξόδων θέρμανσηςΝτυθείτε πιο ζεστά
Δεν χρειάζεται ακόμη και τις πιο κρύες μέρες του χειμώνα να κυκλοφορείτε με κοντομάνικα στο σπίτι! Δοκιμάστε να ντυθείτε πιο ζεστά πριν τρέξετε να ανοίξετε το καλοριφέρ η άλλη πηγή θερμότητας.
Χρησιμοποιείστε θερμοστάτη
Χρησιμοποιείστε θερμοστάτες (όταν είναι εφικτό) για να μη λειτουργείτε άσκοπα τις πηγές θερμότητας. Ρυθμίστε τους σε φυσιολογικές θερμοκρασίες (20-22 την ημέρα και 16-18 τη νύχτα). Μην απαιτείτε θερμοκρασίες 25 βαθμών όταν έξω έχει 5.
Εκμεταλλευτείτε τη θερμότητα του ήλιου
Αν το σπίτι σας διαθέτει νότια ανοίγματα, αφήνετε τα ανοιχτά κατά τη διάρκεια της ημέρας για να εισέρχεται άφθονη υπέρυθρη θερμότητα από τον ήλιο. Ειδικά στην περίπτωση που έχετε δάπεδα με μεγάλη θερμοχωρητικότητα (π.χ. κεραμικά πλακάκι) η θερμότητα αυτή θα αποθηκεύεται και θα εκπέμπεται και αφού σκοτεινιάσει.
Άλλα παθητικά ηλιακά συστήματα που είναι πιο εύκολα να ενσωματωθούν σε νέες κατοικίες είναι τα ηλιακά αίθρια (εσωτερικοί χώροι με τζάμια στην οροφή) και οι ηλιακοί τοίχοι (με υαλοπίνακα έξω από τον τοίχο που λειτουργούν σαν θερμοκήπια συσσωρεύοντας τη θερμότητα του ήλιου και μεταφέροντας την στο εσωτερικό του κτιρίου. Σε τέτοιες περιπτώσεις καλό είναι να υπάρχει και η δυνατότητα επιλεκτικής σκίασης ώστε να μην υπάρχει ανεπιθύμητη αύξηση της θερμοκρασίας και τους καλοκαιρινούς μήνες.